Ontluikende geletterdheid bij tweetalige kinderen met TOS: De rol van de thuistaal

Peuters met een taalontwikkelingsstoornis (TOS) die thuis vooral een andere taal dan het Nederlands spreken, zijn vaak vaardiger in hun thuistaal (T1) dan in het Nederlands (T2). Toch moeten ze zich al in de eerste schooljaren in het Nederlands redden, inclusief de eerste stappen naar geschreven taal. Hoewel mondelinge taalvaardigheden essentieel zijn voor geletterdheid, en TOS zich uit in beide talen, is de rol van T1 in het leren spreken en lezen in het Nederlands nog niet duidelijk.

In deze lezing presenteert Lisa Verbeek haar onderzoek waarin kinderen met en zonder (vermoeden van) TOS zijn vergeleken met tweetalige leeftijdsgenoten zonder TOS en eentalige leeftijdsgenoten met en zonder TOS. Op 3,5-jarige leeftijd voerden ze taken uit voor cognitieve vaardigheden, en voor spraakproductie en woordenschat in beide talen. Twee jaar later deden ze taken gericht op de Nederlandse ontluikende geletterdheid.

De resultaten laten zien dat tweetalige spraakvaardigheden, samen met selectieve aandacht, een belangrijke rol spelen in de ontluikende geletterdheid in het Nederlands bij tweetalige peuters. Gezien de kwetsbaarheid van tweetalige kinderen met TOS op dit gebied, kan screening en ondersteuning van deze vaardigheden waardevol zijn in de klinische praktijk.

Auteurs
Lisa Verbeek¹, Tijs Kleemans², Eliane Segers², Constance Vissers¹, en Ludo Verhoeven²

Koninklijke Kentalis
Behavioural Science Institute (BSI), Radboud Universiteit (RU)

Over Lisa Verbeek
Lisa Verbeek studeerde Nederlands en Taalwetenschap aan de Universiteit Utrecht. Momenteel is ze werkzaam als onderzoeker bij de Kentalis Academie en rondt ze haar promotieonderzoek af aan het Behavioural Science Institute van de Radboud Universiteit. Lisa’s onderzoek richt zich op de ontwikkeling van taal, ontluikende geletterdheid en gedrag bij tweetalige peuters met en zonder (vermoeden van) een taalontwikkelingsstoornis.